İçindekiler
Emzirme döneminde annelerin doğru bir şekilde beslenmesi, doğrudan bebek sağlığı ile ilgilidir ve oldukça önemli bir konudur. Emzirme sürecinde beslenme programı; diyet, mineral ve vitamin yönünden zengin olmalı ve tüm besin gruplarını içermelidir. Dengeli bir beslenme programı hazırlayan. Süt ve süt ürünlerini, sebze ve meyveyi, protein yönünden zengin gıdaları ve tahılları yeterli bir şekilde tüketen anne, hem bebeğinin hem de kendisinin ihtiyaçlarını karşılamış olur. Bu sayede bebeğinizin de gelişimini olumlu yönde desteklemiş olursunuz.
Annenin günlük beslenme planında;
- 3 porsiyon süt ürünü,
- 3-4 porsiyon et, tavuk, balık ve yumurta,
- 4-5 porsiyon taze sebze ve meyve, ayrıca baklagiller bulunmalıdır.
Emzirme sürecinde beslenme ile ilgili bir diğer önemli konu, yeterli miktarda sıvı alımıdır. Emzirmek, vücudun sıvı ihtiyacını arttırır. Anne ihtiyaç duyduğu sürece emzirme esnasında su, meyve suyu, bitki çayı, ayran ve komposto gibi sıvılar tüketmelidir.
Emzirme Süreci Boyunca Anneler Nasıl Beslenmelidir?
- Günlük ortalama 4 litre sıvı tüketmelidir.
- Az az ve sık sık beslenmeli, öğün sayılarını arttırmalıdır.
- Süt ve süt ürünleri tüketimlerini 2 porsiyon, sebze ve meyve tüketimlerini 3 ile 5 arası, et ve et ürünleri tüketimini ise 1 porsiyon arttırmalıdır.
- Bebeklerde gaz sancısına (kolik) sebep olma ihtimali olduğundan; soğan, sarımsak, karnabahar, lahana, turp, brokoli ve kuru baklagilleri dikkatli tüketmelidir.
- Alkol ve kola gibi soft içecek tüketiminden mümkün olduğunca kaçınmalıdır.
- Çay ve kahve gibi kafein içeriği oldukça yüksek içeceklerden kaçınmalıdır. Kafein bebeklerde uykusuzluğa sebep olabilmektedir.
- Aşırı yağdan, şekerden, acıdan ve fazla baharattan kaçınmalıdır.
- Sigara kullanmamalıdır. Sigaranın içindeki zararlı maddeler, emzirme yoluyla bebeğe de geçmektedir. Bu dönemde sigara içen annelerin bebeklerinde kusma, gaz ağrıları, huzursuzluk daha sık görülür. Ayrıca sigara, anne sütünün kokusunu ve tadını da değiştirebilmektedir. Bazı bebekler de bu sebepten dolayı emmeyi reddeder.
- İyotlu sofra tuzu tercih edilmelidir.
- Demir emilimi için az kahve ve çay tüketimi sağlanmalı ve mümkünse besinler limon ile lezzetlendirilerek tüketilmelidir. Çay tüketimi öğün aralarında yani yemek yedikten 1-2 saat sonra tüketilmelidir.
- Salam, sosis ve sucuk gibi koruyucu ya da diğer katkı maddelerini içeren hazır besinlerin mümkün olduğu kadar tüketilmemesine dikkat edilmelidir.
- D vitamini için güneşle temas çok önemlidir.
- Sebzeler, makarna ve eriştelerin haşlama suları dökülmemelidir.
- Sebze ve meyvelerde ilaç kalıntıları (pestisit) olabileceği için iyice yıkanmalıdır.
- Anneler eski ağırlıklarına geri dönebilmek için acele etmemelidirler. Bu süreçte emzirmek onlara kilo vermek için destek olacaktır.
- Gebelik sırasında 9-13 kilo almak normal olarak değerlendirilmektedir. Eğer fazla kilo alınmışsa her ay 2 kilo kaybetmek normaldir. Ayda 2 kilodan fazla kilo kaybı doğru değildir.
- Zayıflama diyetinin uygulanması doğru değildir.
- Kuru meyveler ve kuru yemişler enerjisi yüksek olmasının yanında kalsiyum ve demir gibi minerallerden bakımından zengin içeriğe sahiptirler. Diyetisyen kontrolünde ölçülü miktarlarda tüketilebilirler.
- Hazır meyve suları ve gazlı meşrubatlar yerine taze sıkılmış meyve suları, ayran ve limonata tercih edilmelidir.
- Basit şeker içeren tatlılar yerine pekmez tüketilmelidir. Böylece kansızlığa karşı önlem alınmış olacaktır.
- Haftada 2 kez yağlı balıklar tüketilmelidir.
- Süt üretimi için en önemli etken su’dur. Günde 3 litre su tüketilmesi gerekmektedir.
Anne Sütünün Üretimi İçin Gerekli Olan Enerji Kaynakları
Emzirme sürecinde beslenme, öncelikle anne sütü çevresinde gerçekleşir. Bu dönemde süt üretimi için gerekli iki kaynak vardır:
- Hamilelik süresince annenin vücudunda bulunan ve vücut yağı olarak depolanan enerji
- Annenin emzirme süresinde beslenme yoluyla aldığı besin gruplarından gelen enerji
Diyetin sağladığı enerjinin %80’i süt enerjisine dönüştüğü kabul görülmektedir. Sağlıklı bir anne ortalama günde 700-800 ml süt salgıladığı varsayıldığında günlük enerjisine ek olarak 750kkal ek yapılmalıdır. Bu miktarın 500kkal’si annenin tükettiği besinlerden 250kkal’si ise gebelikte tükettiği besinlerden sağlanır.
Anne sütü veren kadın, hem salgıladığı sütün karşılığındaki protein, mineral, vitamin ve enerjileri almak için hem de vücudunda depolanan besinleri dengede tutmak için dengeli ve yeterli bir şekilde beslenmelidir.
Emzirme Sürecinde Enerji ve Besin Öğelerinin İhtiyacı
- Emzirme sürecinde beslenme planlamasına sıvı miktarı da dâhil edilmelidir. Yeterli miktarda anne sütü üretimi için alınan günlük sıvı miktarının en az 8-12 bardak olması gerekir. Bunun dışında anne, besin değeri yüksek sıvılar da almalıdır. Süt tüketimi kalsiyum kaynağı ise; taze sıkılmış meyve suyu C vitamini kaynağıdır.
- Bebeğinin günlük süt ihtiyacının tamamını karşılayan anne bir günde ortalama 700-800 ml süt salgılar. Bu sütün karşılığı ise doğrudan emzirme sürecinde beslenme planıyla ilgilidir. Enerji ve besin öğeleri ihtiyacı emzirme döneminde, normal alınması gereken miktara ek yapılarak belirlenmelidir.
Emzirme döneminde kilo vermek için diyet yapılmamalıdır. Bu süreçte günlük enerji alımı 1800 kalorinin altına düştüğünde anne vücudu kendi için gereken enerji ve besin öğelerini yeterli bir şekilde alamaz. Bebeğine de yeterli miktarda enerji ve besin geçişi sağlayamaz. Özellikle emzirme sürecinde beslenme, zayıflama diyetleri içermemelidir. Emzirme döneminin başında düşük kalorili bir diyet yapılırsa anne vücudundaki süt miktarı azalarak sütün besin değerleri olumsuz yönde etkilenebilir.
Protein
Emzirme sürecinde beslenme de protein önemli bir kaynaktır. Kadınlar için günlük protein önerisi 1.1g/kg/gün olarak belirlenmiştir. Emzikli kadınlarda buna ek olarak günlük 25g protein alımını önerilmektedir. Tabi ki de bu değerlerin bir klinisyen tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Çünkü bu değerler düşük ya da yüksek BKİ (beden kitlen indeksi) ‘ye göre değişebilir. Gelişmiş ülkelerde kadınlar protein gereksinmesini daha çok bitkisel kaynaklı proteinlerden karşılamaktadırlar. Bunun sonucunda ise yaşadıkları gebeliklerinde meternal ve fetal malnütrisyon olabildiği görülmüştür.
Yağlar
Anneler için yağ alım önerisi annenin enerji gereksinmene göre değişebileceğinden emzirme sürecinde beslenme de belirli bir değer bulunmamaktadır. Ancak annenin diyet yağı şeçimi belirli bazı yağ asitlerinin miktarlarının azaltabilir ya da arttırabilir. Emzikli annelerin diyetinde doymamış yağların oranı yükseltilirse ürettikleri sütün içerisindeki doymamış yağ asit oranı da artmaktadır. Omega-6, omega-3 ve LC-PUFA alımları bebek beyin gelişimi için önemlidir. Haftada 1-2 porsiyon balık tüketimi bu yağların alımında yeterli olacaktır. Ancak anneler yüksek civa alımına dikkat etmelidirler. Burada ringa balığı, ton balığı ve somon tercih etmelidirler.
Karbonhidratlar
Emzikli anneler için karbonhidrat miktarı anne sütünün oluşumunu destekleyecek ve annenin enerji gereksinmesini karşılayacak şekilde belirlenmiştir. Bu miktar annenin emzirme miktarına ve fiziksel aktivitesine göre değişiklik göstermektedir. Hamilelik döneminde düşük ağırlık kazanımı yaşayan annelere daha yüksek karbonhidratlı diyet verilmesi gerekebilir. Anne sütünün içindeki karbonhidrat çeşidi laktozdur. Bu dönemdeki karbonhidrat alımı sütün içindeki laktozu etkilediğine dair bir sonuç yoktur.
Demir
Emzikli anneler, sütünde günlük 1-2 mg demir salgılamaktadırlar. Emziren annelere günlük ek olarak 5mg demir verilmelidir.
Kalsiyum
Emzirme sürecinde beslenme de kalsiyuma olan ihtiyaç artmaktadır. Annenin günlük salgıladığı sütün içerisinde 250mg kalsiyum bulunmaktadır. Buna karşılık bu dönemde 1000-1200mg/gün kalsiyum önerilmektedir. Sık gebelik ve emziklik dönemi geçiren kadınlarda osteomalasi (kemik yumuşaması) görülmektedir. Bu nedenle bu dönemde kalsiyum takviyesi önem taşımaktadır.
Anne sütü için faydalı besinler
Emzirme sürecinde beslenme düzenini oluştururken anne sütü için faydalı besinler yeterince tüketilmeli ve miktarlara dikkat edilmeli. Peki anne sütü için faydalı besinler neler?
Su, süt, ayran, kefir, maden suyu, rezene, ısırgan otu, anason, tahin, dereotu, semizotu, taze fesleğen (reyhan), yeşil soğan, kuru soğan, ıspanak, pazı, yulaf ezmesi, bulgur, arpa, buğday, salatalık, su kabağı, sakız kabağı, balkabağı, badem, çemen tohumu, susam, kimyon, haşhaş, yonca, hurma, kuru incir, taze ve kuru dut, kavun, kayısı, kuşkonmaz anne sütü salgılanmasını arttıran besinlerdir. Bunların yanında annelere gaz yapan yiyecekler de anneler tarafından göz önünde bulundurulmalıdır.
Emzirmenin Yararları Nelerdir?
Bebek için,
Enfeksiyon hastalıklarının görülme sıklığını ve şiddetini azaltır
- Bakteriyel menenjit
- Bakteriyemi
- Diyare
- Infant botulizmi
- Nekrotizan enterokolit
- Orta kulak iltihabı
- Solunum yolu enfeksiyonu
- Septisemi
- Idrar yolu enfeksiyonu
Diğer hastalıkların görülme oranında azalma
- Astım
- Çölyak Hastalığı
- Crohn’s hastalığı
- Besin alerjisi
- Hodgkin lenfoma
- Hiperkolesterolemi
- Lösemi
- Lenfoma
- Fazla kilo alma ve obezite
- Ani bebek ölümü sendromu
- Tip1 ve 2 diyabet
Diğer Faydaları
- Ağrılı prosedürler sırasında analjeziyi destekler (yenidoğan topuktan kan alma)
- Bilişsel gelişim testlerinde performans arttırır
- Anne-bebek bağlanmasını sağlar
- Katı besinlerin kabul edilmesine hazırlar.
Anne İçin;
- Menstrual kan kaybını azaltır.
- Doğum sonrası kanamayı azaltır.
- Hormonal (meme ve yumurtalık) kanser riskini azaltır.
- Gebelik öncesinde ki vücut ağırlığına daha erken dönüşü destekler.
- Doğum aralığını uzatır.
- Hızlı uterus oluşumunu destekler
- Diyabetli annelerde insülin ihtiyacını azaltır.
- Postmenopozal kalça kırığı ve osteoporoz riskini azaltır
Bu içerikte bulunan bilgiler hiçbir şekilde doktor tavsiyesi yerine geçmez…
