İçindekiler
Bebek sahibi olmak bir kadının hayatı boyunca alacağı en önemli kararlardan biridir. Hatta pek çok evli çift için hem evliliklerinin hem de bireysel yaşamlarının dönüm noktası bebeklerini kucaklarına aldıkları o ilk andır. Ben de bebek sahibi olma kararı aldığım zaman hayatım adına önemli bir adım attığımın farkındaydım. Ancak anne olmanın nasıl bir duygu olduğunun ve altında ne kadar büyük anlamlar yattığının farkına varmam acemi anne olarak çok uzun sürdü. Bu yüzden sizinle bebek uykusu ve acemi annelik konularında tavsiyelerimi paylaşacağım.
İlk hamile olduğunuzu öğrenmeniz, tatlı heyecanlar, bebeğinizin kalp atışını duyduğunuz ilk an, onun karnınızda ilk kıpırdanmaları, cinsiyetini öğrenmeniz… Gebelik aslında ufak tefek pürüzler haricinde her anı heyecan dolu bir süreçtir. Bebeğinizle tanışacak olmanın mutluluğu ile kaplı olursunuz. Ama bu süreçte hafta hafta hamilelik takibi yapmayı ihmal etmemelisiniz.
Vücudumuz, fiziksel olarak içimizdeki yavruyu büyütürken ruhumuz da kendini bir yandan bebek sahibi olma, onu sevme fikrine hazırlıyor. Benim gebeliğim hep bu heyecanlarla, hayatıma girecek minik bir meleğin mutluluğu ile geçti. Kendimi işin zorlu taraflarına hazırlamaya kapadım mı yoksa bunun hiç mi farkında olmadım bilmiyorum. Ancak kucağınıza yavrunuzu aldığınız o ilk andan itibaren aslında hiçbir şeyin hayalinizdeki gibi toz pembe olmadığını anlıyorsunuz. Hayatınıza giren bir yavrunun sorumluluğu ile birlikte “normal bebek uykusu nasıl olmalıdır”, “bebek gelişimi nasıl takip edilir”, “bebeğime hangi aşıları yaptırmalıyım” gibi birçok konu arasında buluyorsunuz kendinizi.
Yeni Bir Yaşama İlk Adım
Artık hayatınızın her anında yanınızda olacak ve uzun süre sizin yardımınıza ihtiyaç duyacak bir yaşam var kucağınızda. Bu durumu fark etmek açıkçası beni birazda olsa korkutmuştu, belki birazdan daha fazla diyebilirim. Örnek vererek açıklamam gerekirse, ben hayatı boyunca uykuya çok ihtiyaç duymamış bir insandım. Günlük ortalama 5-6 saat uyumak tüm günümü enerjik geçirmem için yeterliydi. Ancak anne olduktan sonraki yaşamımda özellikle de ilk aylarda daima çok yorgundum ve hep uyumak istiyordum. Bu noktada anne ve bebek uykusu konusunda çok fazla araştırma yapmam gerekti. Gerçi bebeğim iki yaşına geldi ve ben hala uyku konusunda zorluk yaşadığımı söyleyebilirim. Ama sanırım bu ihtiyaç anne olmanın size katkılarından birisi yalnızca… Hamilelik dönemimde açıkçası bebek bakımında beni en az etkileyecek durumun uykusuzluk olacağını düşünüyordum. Tabi ki pek çok düşüncem gibi bu konuda da yanıldım.
Bebeğim doğmadan önce bakımı ile ilgili sadece ufak tefek bilgilere sahiptim. Kendi oğlumdan önce kucağıma hiç bebek almamıştım. Ve bebek bakımı bana göre yazılardan ibaretti, okurken de her şey çok kolay görünüyordu. Özellikle yenidoğan bebek uykusu konusunda pek bir fikrimin olmadığını söyleyebilirim.
Mesela kesinlikle anne sütü vereceğime emindim. Sadece anne sütü ile beslenmeliydi, biberon, emzik evime giremezdi, zaten almadım, sallanmadan ya da herhangi bir destek almadan uyuyacaktı, 2 yaşına kadar kesinlikle telefon, televizyon yüzü göremezdi… Bunun gibi pek çok ham bilgi vardı kafamda. Elbette bebeklerin sağlıklı uyku süreleri hakkında da pek çok bilgi edindim.
Ben acemi bir anne olarak daha verimli bebek uykusu için tüm bu fikirleri uygulamayı kafama koymuştum ama nasıl yapacaktım bunu biliyor muydum? Sanki bebeğimi kucağıma aldıktan sonra ben ne dersem, neyin hayalini kurduysam öyle olacak gibiydi. Halbuki kimse bana bu göğüs yaralarından bahsetmemişti. Mesela bebeğin gaz sancıları, sebepsiz ağlama krizleri ve sen onu bin bir zahmetle uyuttuktan sonra sadece 10 dakika uyuyup uyanması… Bunlar yaşayarak öğreniliyordu. Özellikle bebeklerde uyku eğitimi hakkında bu dönemde destek almayı bile düşündüm.
Yenidoğan Bebeğimin İlk Uykusu
Doğum yaptığım günü hatırlıyorum. Her şey çok güzeldi. Bebeğim bu dünyadaki en güzel varlıktı. Tüm günüm zaten onu emzirmeye çalışmakla geçti. Üzerimde yeni doğum yapmış olmanın yorgunluğu vardı. Zaman bebeğimle ilgilenmekle geçti ve gece oldu. Bebeğimi emzirip yatağına koyup uyumasını bekliyorum ve etrafıma, kardeşime bakıyorum, onlar da bana bakıyorlar. Peki, neden uyumuyordu benim biricik yavrum? Yenidoğan bebeklerde uyku düzeni ve sağlıklı bir uyku için şu ana kadar bildiklerimi uygulamıştım.
Karnını doyurdum, altını temizledim. Yatağa koyup bekliyorum, uyusun ben de biraz dinleneyim, sonuçta saatlerdir ayaktayım ve çok yorgunum. 2-3 saat uyusam yeter. Ama bebeğim uyumuyor, bize bakıyor… Bu işte bir terslik var gibiydi; kendi kendine uyuyacaktı, öyle okumuştum kitaplarda, internetteki tüm yazılarda… Bebeklerde uyku döngüsü hakkında sayısız makale okumuştum oysa ki.
İşte o anda aklım başıma geldi, hiçbir şey okuduğum kadar kolay olmayacaktı. Hayatımın en çetrefilli dönemi başlamıştı, en büyük tecrübem kanlı canlı karşımda, hiç uykusu da yok, öyle duruyordu. Oğlumun beşiğini bile sallanır almamıştım. Yatağını el yordamı ile sallamaya başladık belki uyur diye. Uyusun da diyordum nasıl uyursa uyusun. 0-3 aylık bebeklerde uyku düzeni için doktorumdan tavsiyeler aldım. Tabi ki iş uygulamaya gelince o kadar da kolay olmuyordu.
O kadar yorgundum ki sonuca odaklanmıştım. Bebek uyumalı, çünkü o uyumadan ben uyuyamam. Zor uyuyan bebekler hakkında yaptığım yeni araştırmalar ise gözümü iyiden iyiye korkutur olmuştu.
İşte anneliğe adım attığım ilk günüm ve devamı böyle geçti. Yarı uykulu, kucağında senin ilgine muhtaç bir bebekle, sürekli onu beslemek ardından altını değiştirmek… Bazen ağlardı bebeğim, bazen kusardı, bazen uyurken garip sesler çıkarırdı ve ben her seferinde panik olurdum. Yeni doğan bebeklerde çok uyuma bildiğim bir durumdu. Bununla birlikte o uyurken güvende olduğunu bilmek için ben uykusuz kalıyordum.
Yeni annelere en çok verilen tavsiyelerden birisi de bebeği uyuduğu zaman annenin de uyuması gerektiğidir. Ancak şunu kimse hesaba katmıyor, bebeğim uyuduğu anda ben de yatağa uzanıyordum ama uykuya dalmam çoğu zaman bir saatimi alıyordu. Zaten ben uykuya daldım dinleneceğim derken bebeğim birden yine uyanıyordu. Acemi anne olmanın verdiği stres, anne uykusuzluğu ve özellikle yalnız hissetme duygularının birleşimi ile bir de lohusalık psikolojisine girmek sizi gerçekten çok zorlayan bir dönem olabiliyor. Bu yüzden sevgili anneler, 3 aylık bebek uyku saatleri hakkında araştırma yaparken bunu uygulamaya dökeceğiniz zamanlar için kendinizi psikolojik olarak hazırlamalısınız.
Hep etrafınızdan destek bekliyorsunuz, kim ne yaparsa yapsın kesinlikle yeterli gelmiyor. En çok ihtiyaç duyulan da eşinizin size sağlayacağı maddi manevi her türlü destek oluyor doğal olarak. Bir bebeğin sağlıklı gelişimi için annenin mutlu olması şart. Bunu da en çok eşlerimiz sağlayabilir.
Ben bebek bakımı ile ilgili çoğu konuda bilgisizdim ve maalesef bana doğru bilgi verebilecek tecrübeli bir anne de etrafımda yoktu. Başta bunun zorluğunu çok yaşadım ama zamanla araştırarak ve doğru soruları sorarak bebeğimin bakımı ile ilgili pek çok şeyi kendim öğrendim. Öğrendikçe ne kadar bilgisiz olduğumu, aslında bebeklerin rahat uykuya dalması ve bebek bakımının başlı başına araştırılması, öğrenilmesi gereken bir konu olduğunu fark ettim. Öncelikle çoğu şeyi yanlış yapıyordum ve bazılarını yoluna koymak için geç kalmıştım. Bu nedenle yazımı okuyan acemi anne adayları ve taze anneler varsa onlara faydalı olmasını diliyorum.
Bebeğimle En Büyük Sınavımız: Emerek Uyuma
Benim bebeğimi büyütürken yaptığım en büyük hata bebeğin gece uykusu hakkında oldu. Bu nedenle oğlum 2 yaşına gelmesine rağmen hala bizi yoran bir uyku problemimiz var. Şuan bile 24 aylık bebeklerde uyku düzeni ve sağlıklı uyku için farklı yöntemler denemek zorunda kaldığımı ve öncesinde yaptığım hataların sonuçlarına katlanmak zorunda kaldığımı söyleyebilirim.
Oğlumun en büyük uyku arkadaşı benim ve uyurken aldığı destek, emerek uyuma. Bir bebekte emerek uyuma sanırım çoğu annenin bir zamanlar yaşadığı problemler arasındadır. Aslında oğlumda emerek uyuma durumu başlarda benim de kolayıma gelmişti. Çünkü huzuru annelerinin kucağında bulduklarından, bebeklerde emerek uyuma daha kolay oluyor.
Bunun yanı sıra başlarda acemi anne olduğum için bebeğimi hangi sıklıklarla nasıl uyutacağımı bilmiyordum. O kadar çok uykuya ihtiyacım vardı ki önümde duran en kolay yönteme sığındım ben de. Ama zamanla araştırdıkça gördüm ki emerek uyuma bir bebek için bırakması en zor desteklerden birisiymiş.
Bunun yanında sütten kesme dönemi de emerek uyuma desteği olan bebekler için ayrı bir kabus haline geliyor. Emzirerek uyutan anneler bu konuda ne demek istediğimi daha iyi anlayacaklardır. Zaman zaman pes edip bu desteği kesmek istediysem de hem üşendim ve erteledim hem de bebeğim büyüdükçe işler daha da zorlaştı. Ancak şimdiki aklım olsa bebeğim 4. ayını doldurduğu andan itibaren gerekirse dışarıdan da destek alarak bebeğime uyku eğitimi verirdim.
Aslında bebek uyku eğitimi deyince insanda bazı endişeler oluşabiliyor, bu konuda anne olarak haklıyız da. Tüm olumsuzlukların yanı sıra yaptığım araştırmalar bebeğimize, onu ağlatmadan, güven duygusunu zedelemeden, bol temasla da verebileceğimiz ağlatmadan uyku eğitimi seçenekleri olduğunu gösterdi. Ben aynı zamanda çalışan bir anneyim ve bebeğimin 2 yaşına gelmesine rağmen geceleri en az 4-5 kez uyanıyor olması beni gün içinde her açıdan çok verimsiz kılıyor. Bu uyanmaların tek sebebi bebeğimin emerek uyuma alışkanlığı.
Yakında onu sütten keseceğim ve 24 aylık uyku döngüsü için yapabileceklerimi araştırıyorum. Bu nedenle erken davranıp emerek uyuma desteğini önceden kesmediğim için çok pişmanım. Yine de kendime telkinde bulunup geç değil diye düşünerek önce memede uyuyan bebeğe uyku eğitimi verme noktasına odaklandım.
Bebeğime uyku eğitimi vermeyi ve sağlıklı uykularıma kavuşmayı planlıyorum. Ardından da sütten kesme konusu geliyor tabi ki. Bebek sahibi olmak her zaman önümüzde türlü süreçleri barındırıyor. Konu özellikle de uyumamak için direnen bebek olunca haliyle tavsiyelere ihtiyacımız oluyor.
Annelere Tavsiyeler
Anne adaylarımız ve acemi annelerimiz için bebek sahibi olduklarında yararlanabilecekleri yenidoğan bebeklerde uyku sorunu başta olmak üzere bir kaç tavsiyede bulunmak istiyorum:
- Bebeğinizin yeni doğduğunda ve ilk aylarında tek bildiği tanıdığı koku annesidir ve lütfen onu her istediği an kucağınıza alın. Her istediğinde emzirin. Her annenin sütü bebeğine hastır. Bebeğinizi sık sık emzirdiğiniz sürece ve profesyonel destek alarak sütünüzü yettirebilirsiniz. Emzirme danışmanları bu konularda gerçekten çok yardımcı oluyorlar.
- Yenidoğan gaz sancıları ve uyku sorunları için en iyi tedavi anne sütü, masaj ve ılık banyodur. Bebeğinize sık sık masaj yapın ve onu rahatlatın. Gaz sancıları ilk 4 ay sizi yoracaktır. Ancak bu geçici bir süreç unutmayın.
- 4 aylık bebek uykusu her şekilde verilebilir. Bu dönemler bebeğinizin dünyaya alışma dönemidir ve size çok ihtiyacı vardır. Size yakın temasla, sallayarak veya emerek uyuma yöntemlerini kullanabilirsiniz. Sonrasında 4 aylık bebek uyku eğitimi araştırmalarına başlayabilirsiniz.
- Bebeğiniz yeni doğan döneminde gece gündüz ayrımını bilmez, bu nedenle sizin ona öğretmeniz gerekir. Doğumundan itibaren bebeklerde gece uykusu önemlidir. Bu dönemde ışığı açmadan ve loş bir ortamda bebeğinizle konuşmadan, oyalanmadan, hızlıca işlerinizi halledin, onu besleyin, gerekli ise altını değiştirin. Bir süre sonra zaten gece alt değişimi yapmanıza gerek kalmayacak ve bebeğiniz de geceyi ayırt edebilecek, beslendikten hemen sonra geri uyuyacaktır.
- Bebeklerde uyku düzeni tablosu takip etmeniz gereken başlıca konulardan birisidir. Her bebek gelişim ayına göre farklı uyku saatlerine ihtiyaç duyar. Örneğin ilk 3 ay bebeğiniz geceleri ortalama 12 saat uyur ve beslenmek için kalkar. Gündüzleri ise en fazla 2 saat uyanık kalabilir. Bebeğiniz büyüdükçe uyanık kalma süreleri artar. İki yaşına geldiğinde ise geceleri 10-11 saat uyur. Bebeklerde gündüz uykusu ise öğlen 1-3 saat tek uyku şeklindedir.
- Bebeğinizin atak dönemlerini, gelişim dönemlerini, internetten ve kitaplardan takip edin. Bazen huy değişimlerinde bulunacaktır, en azından bunların sebebini bilir ona göre davranırsınız. Bebeklerde büyüme atakları ve uyku arasındaki süreci takip etmelisiniz. Bu şekilde büyüme ataklarını en iyi şekilde geçirebilirsiniz.
- Ek gıda için acele etmeyin. Bebeğinizi ilk 6 ay mümkünse anne sütü değilse formül mama ile besleyin. 6. aydan sonra ise temel besin yine anne sütü veya mama olacak şekilde tadımlara başlayabilirsiniz. Bu noktada araştırma yapmalı ve bebeğinizin uyku düzenini daha sağlıklı hale getirmelisiniz.
Acemi anne olarak özellikle bebek uyku düzeni hakkında çeşitli hatalar yaptım ancak hiçbir zaman kendime kızmadım, kendimi yargılamadım ve kimsenin beni yargılamasına izin vermedim. Özellikle anne ve bebek gelişimi kitaplarından çok yardım aldım. Bu nedenle ben de sizlerle tecrübelerimi, özellikle hatalarımı paylaşmak istedim. Doğruları ve yanlışları ile her anne benim gözümde bebeği için elinden gelenin en iyisini yapar. Sizler de böylesiniz, bebeğinizden arta kalan küçücük bir anı bile onu nasıl yetiştireceğiz ile ilgili yazılar okuyarak değerlendiriyorsunuz. Bu durum iyi bir anne olduğunuzun kanıtıdır. Sadece anne ve bebek uykusu için uygulayacağınız her yöntemin siz ve bebeğiniz için ne kadar önemli bir faktör olduğunu göz önünde tutmayı ihmal etmeyin.
